Utopia – Thomas More

Ütopya .. yüzlerce eserin, kitap ve filmin konusu olmuş bu kavramı ilk defa 15. yüzyılda yazar , hakim ve devlet adamı Thomas More kullanmış. Yunanca yer anlamına gelen sözcüğün önüne iyi anlamına gelen “eu” ve yok anlamına gelen “ou” takılarını birlikte çağrıştıran bir hece getirmiş, böylece aynı anda “iyi yer” ve “yok yer“, yani “olmayan yer” anlamını taşışan kelime yaratmış iyi ve olmayan yer bir ironi..

Utopia kesinlikle okunması gereken bir klasik üstelik 105 sayfa , fakat Türkiye İş Bankası Yayınlarından edinilen kitap 250 sayfa ;  kitap incelemesi , Thomas More‘un yaşayışı ve kitabına tezat bir şekilde idamı ve Utopia’nın o günden günümüze gelişimi ve farklı yaklaşımlar ve eserler ,  Cesur Yeni Dünya (https://www.gokii.net/2010/07/cesur-yeni-dunya-aldous-huxley/) ve 1984 (https://www.gokii.net/2010/09/1984-george-orwell/ ) gibi distopya klasikleri hakkında ayrıntılı incelemelerle birlikte bulabilirsiniz.

Aşırı doğruluk aşırı haksızlık getirir. Thomas More – Utopia

Thomas More’un Utopia adasında yaşayanlar kusursuz bir düzen içinde yaşıyor. Bu ada devletinde her şey aynı, evler aynı sitilde, caddeler birbirinn aynıdır, belirli yıllar içinde insanlar evlerini değiştirir aynı eve alışılmasın diye, insanlar süslü püslü giysileri tercih etmez basit şeyler giyerler,  mücehver diye bir şey yoktur yakut gibi değerli eşyalar çocuklara oyuncak olarak verilir, boşanmak çok katı kurallara bağlıdır – ütopya da Thomas More ‘un aşırı Katolik olmasının etkisini sadece evlilik ve din bölümünde görebiliyoruz-

Ütopya’da ölüm cezası yoktur ama burada kölelik vardır iki çeşit köle vardır, Ütopyalılar arasında ağır suç işleyenler ve  başka üllkelerde ağır suçlar işyelip ölüm cezasına çarptırılanlar, ve kendi isteği ile Utopia’da köle olanlar, Ütopya’da hayvanlara da değer verilir hayvanlar kölelere öldürtülür.  15. yüzyılda Thomas More’dan kölenin olmadığı bir dünyayı hayal etmesin beklemek ütopik değilmi, yada biz de şu an ki dünyamızda adı konmamış birer köle değilmiyiz..–

Her şeye rağmen Ütopya’da her türlü düşünce ve din özgürdür,Utopia’ da her türlü savaş  – ütopya asla savaş ilan etmez – sadece kiralık askerlere yaptırılacak iğrenç bir uğraş olarak tasvir ediliyor.

Kral yüceliği dilencilerin değil, zengin ve mutlu insanların başında kalmakla kazanılır. Thomas more – Utopia

Bazı eleştirmenler Thomas More’un Ütopya olarak İngiltere’den bahsettiği savunmuş.  Thomas More belki de ülkesinde görmek ve yaşamak istediklerini kalemi vasıtasıyla kâğıda dökmüş ve kurguladığı bu ütopik yazıyla bir nevi kendi ülkesinin yönetimini eleştirmiş.

Shakespeare’in Apocrypha ‘sının bir bölümünü ya da tamamını Thomas More’un yazdığını  savunan araştırmalar olduğu gibi, Yargıç Thomas More olarak bir isyanı bastırmak için halka yaptığı konuşmada Shakespeare’in şiirselliğinden yardım aldığını düşünenler de var.

Thomas More’un hayat hikayesi son derece ilginç, Sekizinci Henry’nin baş danışmanı ve kankası ilen, Henry’nin boşanma fikrine -boşanmak yasakken papa’lıktan tehtid ile onay alır- , ve hatta papalık ilan etmesi fikrine sıcak bakmadığı için idam edilir yani tam  filimlik. Zaten  hayatını anlatan tiyatro oyunu ve Oscar ödlüllü filmi Her Devrin Adamı ( A ManMore  for All Seasons) dır.

Kralın elçisinin Thomas More’un kellesi gitmemesi için ikna çabası ve aldığı cevap taktire şayan :

Resmi Temsilci “Siz bilgili, akıllı bir adamsınız, ülkenin yasalarını da bliyorsunuz. Eğer parlemento beni kral lan ederse, sz beni kral olarak kabul eder misnz ?” diye sorar

More buna evet deyince, “Peki” demiş. Temsilci ” ya parlamento beni papa ilan ederse, siz beni papa olarak kabul etmez misiniz ?”

More bu soruya başka bir soruyla karşılık vermiş : “Tutalım ki , parlemento bir yasa çıkardı Tanrı Tanrı değildir diye, Sz Bay temsilci, Tanrı’yı yok mu sayacaksınız o zaman ?” Temsilci böyle bir yasanın hiç bir zaman parlementodan geçmiyeceğni söyleynce

More “Tanrı Tanrı degildir diyemeyen parlemento, Kral’ı da Hiristiyan Kilisesi’nin başı yapamaz” demiş.

Tyke 6  Kitabı.